Hoe beleefden onze archaïsche voorouders kunst? Het begrip ‘kunst’ bestond natuurlijk nog niet in de prehistorie. Toch is het interessant om te kijken naar de ingekerfde tekeningen die de gigantische megalieten herbergen. Figuren die waarschijnlijk een symbolische betekenis hebben, hoewel niemand met zekerheid kan zeggen waar de symbolen precies naar verwijzen. Laten we kijken naar de gegraveerde figuren die gehuld zijn in voorhistorische nevelen!
Prehistorische reuzenstenen
Het woord megaliet is van Griekse afkomst en betekent letterlijk: grote steen. Andere benamingen voor de megalieten zijn ‘standing stones’ of menhirs. Tegenwoordig noemen we het stenen monumenten. Deze monumenten komen het meest voor in bepaalde formaties, namelijk als steenrijen, zoals in Carnac (Frankrijk) of als steencirkels of halve steencirkels, maar ook als steenschepen, zoals in Ystad (Zweden). Ze komen echter ook gewoon los in het landschap voor. Megalieten (menhirs) worden veelal beschouwd als prehistorische heiligdommen. Denk bijvoorbeeld aan de kolossale menhirs in Stonehenge (Engeland) die vaak in verband worden gebracht met religieuze rituelen van de Keltische druïden. Naast de menhirs vinden we ook hier en daar dolmen in het landschap. Het woord dolmen betekent letterlijk: tafel van steen. Een dolmen is opgebouwd uit een aantal draagstenen (zuilen) waarop een of meerdere dekstenen zijn geplaatst. Een dolmen wordt veelal in verband gebracht met een grafkamer. Ook de Nederlandse hunebedden behoren tot de dolmen.
Archaïsche tekeningen
Een groot aantal menhirs zijn versierd met tekeningen die vaak gegraveerd zijn in de steen, hoewel er ook genoeg megalieten zijn die gewoon blanco in het landschap staan. Er is veel geheimzinnigheid rondom de menhirs. Het lijkt erop dat deze voorhistorische monumenten gebruikt werden als artistiek medium. De gedecoreerde stenen laten figuren zien die mogelijk een symbolische boodschap vertolken. Het symbool dat het meest wordt aangetroffen is de spiraal. Verondersteld wordt dat een spiraal het levensproces weergeeft. Een spiraal kan op twee manieren worden ‘gelezen’. Een spiraal kan inwikkelend zijn, hetgeen een proces van verdieping representeert, of uitwikkelend zijn, hetgeen doet denken aan de evolutie van het leven. Ook zonnesymbolen komen veelvuldig voor, evenals zogenaamde bijlen die erg veel op wandelstokken lijken en daarom kromstaven worden genoemd. Op een van de dolmen-stenen van Petit Mont (Frankrijk) zijn zelfs een paar mensenvoeten zonder schoenen te zien, een hoogst zeldzaam reliëf! Tenslotte zijn er vele menhirs gedecoreerd met golvende lijnen. Deze golfpatronen lijken soms erg veel op vingerafdrukken. Hebben de menhirs een connectie met de wereldzeeën?
Landkaarten
Volgens de auteurs Reinoud de Jonge en Gerard IJzereef, die in hun boek ‘De stenen spreken’ (1996) verslag doen van hun bevindingen, zijn de megalithische symbolen wellicht vertolkingen van gecodeerde landkaarten. Hun bevindingen zijn echter omstreden. Wel zouden deze conclusies enig licht kunnen werpen op de bovengenoemde golfpatronen die veelvuldig in de menhirs zijn gegraveerd. Deze patronen zouden dan zeker iets met de zeenavigatie te maken kunnen hebben!